Na czym polega profilaktyka poekspozycyjna HIV?

Czym jest profilaktyka poekspozycyjna HIV?

Profilaktyka poekspozycyjna (PEP, ang. post-exposure prophylaxis) to leczenie farmakologiczne stosowane po potencjalnym narażeniu na kontakt z HIV - np. poprzez kontakt z krwią zakażonej osoby, stosunek seksualny bez zabezpieczenia lub zakłucie igłą. Polega na przyjmowaniu kombinacji leków antyretrowirusowych przez 28 dni. Środki te hamują namnażanie się wirusa w organizmie. Tym samym można znacząco zmniejszyć ryzyko zakażenia, jeśli leczenie zostanie rozpoczęte odpowiednio wcześnie.

Kiedy należy rozpocząć leczenie poekspozycyjne?

Czas jest tu najważniejszy. Kurację należy rozpocząć jak najszybciej - najlepiej w ciągu 2 godzin, a maksymalnie do 72 godzin od kontaktu z potencjalnym źródłem zakażenia. Im szybciej rozpoczęta terapia, tym większe szanse na uzyskanie wysokiej skuteczności działania. Przed jej wdrożeniem konieczna będzie konsultacja z lekarzem chorób zakaźnych, który oceni stopień ryzyka i zleci odpowiednie badania.

Jak wygląda przebieg profilaktyki poekspozycyjnej?

Po zgłoszeniu się do poradni lub izby przyjęć lekarz przeprowadza wywiad, ustala rodzaj ekspozycji oraz wykonuje test na HIV. Następnie dobiera odpowiedni zestaw leków antyretrowirusowych. W trakcie 4-tygodniowego leczenia konieczne są regularne kontrole lekarskie i badania laboratoryjne, które pozwalają monitorować tolerancję leków i ewentualne działania niepożądane. Po zakończeniu kuracji pacjent powinien wykonać testy kontrolne - zwykle po 6 tygodniach, 3 miesiącach i 6 miesiącach.

Czym różni się PEP od PrEP?

Warto rozróżnić dwa pojęcia: PEP i PrEP. Profilaktyka poekspozycyjna (PEP) stosowana jest po narażeniu na zakażenie, natomiast PrEP (pre-exposure prophylaxis) to profilaktyka przedekspozycyjna - przyjmowanie leków antyretrowirusowych przez osoby zdrowe, które chcą chronić się przed HIV jeszcze przed potencjalnym kontaktem z wirusem. PrEP jest zalecana m.in. osobom mającym wielu partnerów seksualnych, stosującym kontakty bez prezerwatywy lub żyjącym w związkach, w których jedna osoba jest zakażona HIV, a druga nie. Obie metody znacząco ograniczają ryzyko transmisji wirusa, jednak stosuje się je w innych sytuacjach.

Gdzie szukać pomocy po narażeniu na HIV?

W przypadku podejrzenia ekspozycji na HIV należy niezwłocznie zgłosić się do najbliższego szpitala zakaźnego lub punktu konsultacyjno-diagnostycznego. Tam lekarz oceni ryzyko i podejmie decyzję o rozpoczęciu terapii PEP. W Polsce tego rodzaju pomoc jest dostępna w wielu placówkach przez całą dobę, również w weekendy i święta. Nie warto zwlekać - nawet jeśli ryzyko wydaje się niewielkie, konsultacja medyczna pozwala ocenić sytuację i wdrożyć odpowiednie środki ochrony.

Profilaktyka poekspozycyjna HIV to skuteczna metoda zapobiegania zakażeniu, pod warunkiem że zostanie wdrożona szybko i pod kontrolą specjalisty. Wiedza o tym, jak działa PEP i czym różni się od PrEP, może w przyszłości uchronić przed poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. W razie jakichkolwiek wątpliwości warto niezwłocznie skorzystać z pomocy lekarza chorób zakaźnych - szybka reakcja daje największe szanse na ochronę zdrowia.

Więcej dodatkowych informacji: PrEP Gdańsk.